Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, milyonlarca çalışanın 2020’de alacağı maaşı belirleyecek Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun 2 Aralık Pazartesi günü ilk toplantısını gerçekleştireceğini duyurmuştu. İşçi, işveren ve hükümeti temsil eden 15 kişilik komisyondan çıkacak sonuç merakla takip edilecek. Ancak asgari ücretlinin maaş dışında da birçok yasal hakkı var.

Zamanında ücret ödemesi

Kanunlara göre; ‘asgari ücret’, bir insanın en temel ihtiyaçları olan, beslenme, barınma, giyim, ısınma, ulaşım gibi ihtiyaçlarını karşılamasına yetecek şekilde düzenlenen, bir çalışana verilebilecek en düşük ücret anlamına geliyor. Asgari ücretin altında eleman çalıştırmak yasak. 4857 sayılı kanun kapsamında koruma altına alınan asgari ücret ödemeleri, en geç bir ay içerisinde yatırılmak zorunda.

Eksik ve geç yatarsa

Asgari ücretli, ücretin gecikmesi veya hiç ödenmemesi halinde iş akdini feshetme ve kıdem tazminatı talebinde bulunma hakkına sahip. Diğer yandan çalışan, ücretinin eksiksiz yatırılmasını isteme hakkına sahip. Maaşı eksik ya da geç yatırılan işçi hukuki yollara başvurabilir. Deneme süresi yasal olarak var evet. Ama ‘deneme süresi’ adı altında sigortasız işçi çalıştırılması kanuna aykırı bir durum.

Kıdem ve ihbar

Kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı, asgari ücretle çalışan işçilerin temel haklarından birisidir. Haksız yere işten çıkarılan ya da kurum kaynaklı bir problemden dolayı kendi isteğiyle işten ayrılan işçiye kıdem tazminatı ödenir. Burada işçinin en az 1 yıl aynı işyerinde çalışıyor olması gerekir. Bu da 2019 yılı için en az 2.538 lira ödeme anlamına geliyor. Ayrıca işten çıkarma ya da işten ayrılma sürecinde belli bir süre önceden karşı tarafa bildirilmesi gerekir. Bu bildirilmezse işçiye, çalışma süresine göre 2-8 haftalık ücret karşılığı ihbar tazminatı da ödenir.

Deneme sürecinde sigorta

Yasaya göre; deneme süresi en fazla 2 ay. Bu süre toplu iş sözleşmeleriyle 4 aya kadar uzatılabilir. Deneme süresi bir işçinin işyerine ve işine uyum sağlayıp sağlayamayacağının anlaşılması için geçen süredir. Ancak bunun sigortayla bir ilgisi yok. Bazı işverenler işçileri sigortasız çalıştırmak için deneme süresini bahane edebilir. Ancak işverenlerin bu tutumu yasa dışıdır. İşveren mutlaka SGK’ya bildirim yapmalıdır.