Diz Ağrıları: Yaşam Kalitesini Sessizce Düşüren Sorun

Günümüzde her üç yetişkinden biri, yaşamının bir döneminde diz ağrısından şikayet ediyor. Diz, hem vücut ağırlığını taşıyan hem de hareket kabiliyetimizi sağlayan en büyük eklemlerden biridir. Bu nedenle fonksiyonel kayıplar sadece ağrıyla sınırlı kalmaz, yaşam kalitesinde de ciddi bir düşüşe neden olur. Peki, neden dizlerimiz bu kadar kırılgan?

En Yaygın Neden: Mekanik Aşırı Yüklenme
Fizyoterapist olarak klinik pratiğimde en sık karşılaştığım nedenlerden biri, mekanik aşırı yüklenmedir. Aşırı kilo, zayıf kas yapısı, yanlış postür ve tekrarlayan mikro travmalar dizin yük dağılımını bozar. Bu da özellikle patellofemoral ağrı sendromu, iliotibial bant friksiyon sendromu ve menisküs irritasyonları gibi durumlara zemin hazırlar.

Yaşla Birlikte Gelen Değişim: Kireçlenme
Orta ve ileri yaş grubunda ise osteoartrit (halk arasında kireçlenme) başrolü alır. Kıkırdak dokunun zamanla aşınmasıyla birlikte eklem boşluğu daralır, sürtünme artar ve ağrı günlük yaşamı kısıtlamaya başlar. 2023’te The Lancet Rheumatology dergisinde yayınlanan bir çalışma, düzenli egzersiz yapan bireylerde diz osteoartritinin ilerlemesinin yavaşladığını göstermiştir.

Sporcuya Özgü Sorunlar
Diz, atletik bireylerde de sıkça zarar gören bir bölgedir. Özellikle ani yön değişiklikleri ve sıçrama içeren sporlarda ön çapraz bağ (ACL) yırtığı ya da patellar tendinopati (jumper’s knee) görülebilir. Bu tür yaralanmaların büyük çoğunluğu, uygun olmayan ısınma ve yetersiz kas dengesinden kaynaklanır.

Fizyoterapi Ne Yapar?
Bilimsel araştırmalar, egzersiz temelli fizyoterapinin diz ağrılarında ağrı düzeyini azaltmada ve fonksiyonu artırmada etkili olduğunu ortaya koymaktadır. American Physical Therapy Association'ın 2020 kılavuzlarına göre; diz çevresi kasların güçlendirilmesi, proprioseptif egzersizler, manuel terapi ve bireye özel egzersiz reçetesi ile kalıcı iyileşme sağlanabilir.

Ne Yapmalı?
1. Ağrıyı görmezden gelmeyin. Kronikleşen ağrı, kas zayıflığı ve hareket kısıtlılığına neden olabilir.
2. Hareketsizlik çözüm değildir. Doğru egzersiz ile diz ağrısı kontrol altına alınabilir.
3. Postürünüze dikkat edin. Kalça ve ayak bileği problemleri dizin yükünü artırabilir.
4. Bir fizyoterapiste danışın. Ağrınızın altında yatan sebep her bireyde farklı olabilir.

Unutmayın: Diz ağrısı bir sonuçtur. Nedeni bulmak ve bütüncül bir yaklaşımla müdahale etmek ise sağlıklı bir yaşamın anahtarıdır.
@dr.fadimedoymaz
fadimedoymaz@gmail.com